Cieszymy się wraz z Zespołem autorów, bowiem ukazał się pierwszy artykuł bezpośrednio bazujący na wynikach projektu Ecopond:
- Guillaume Wos, Gemma Palomar, Marzena Marszałek, Wiesław Babik, Szymon Sniegula, The effect of temperature and invasive alien predator on genetic and phenotypic variation in the damselfly Ischnura elegans: cross-latitude comparison, Frontiers in Zoology20, 13 (2023). https://doi.org/10.1186/s12983-023-00494-z
DOI: 10.1186/s12983-023-00494-z
Link:https://frontiersinzoology.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12983-023-00494-z
Zenodo: https://zenodo.org/records/7852131
ABSTRAKT
Tło: Zrozumienie i przewidywanie, w jaki sposób organizmy reagują na zmiany środowiskowe spowodowane działalnością człowieka, stało się głównym tematem biologii konserwatorskiej. W aktualnych badaniach analizowaliśmy podłoże genetyczne ekspresji cech powiązanych z dostosowaniem organizmów do odrębnych warunków środowiskowych. W tym celu wykorzystaliśmy ważki gatunku tężnica wytworna Ischnura elegans pochodzące z północy (Szwecja) i centrum (Polska) Europy, które podlegają w różnym stopniu sezonowym ograniczeniom czasowym.
Larwy ważek poddano eksperymentalnym zabiegom: obecne i łagodne ocieplenie oraz obecność lub brak sygnału chemicznego pochodzącego od inwazyjnego obcego drapieżnika, występującego dotychczas tylko w Polsce - raka pręgowatego Faxonius limosus.
W czasie eksperymentu mierzyliśmy następujące cechy: czas rozwoju larw, wielkość i masa ciała oraz tempo wzrostu. Te same osobniki wykorzystaliśmy do analizy ekspresji genów metodą sekwencjonowania RNA. Dane analizowano przy użyciu podejścia wieloczynnikowego.
Wyniki: Wykazaliśmy wpływ pochodzenia geograficznego ważek na radzenie sobie z łagodnym ociepleniem i stresem pochodzącym od drapieżników. Po wystawieniu na działanie podwyższonej temperatury i bodźca drapieżnika, osobniki z Polski rozwijały się dużo szybciej w porównaniu z osobnikami zebranymi w Szwecji. Natomiast wszystkie badane populacje pokazały zmniejszoną masę ciała i mniejsze tempo wzrostu. Analiza ekspresji genów wykazała, że szlaki metaboliczne związane z anatomią i rozwojem larw były podwyższone w odpowiedzi na łagodne ocieplenie, ale tylko u szybciej rosnących osobników z centralnej Europy. Szlaki metaboliczne związane ze stresem oksydacyjnym miały tendencję do obniżania się w odpowiedzi na sygnał drapieżnika, zwłaszcza u osobników z pochodzących z Polski.
Wnioski: Różne reakcje na poziomie fenotypu i ekspresji genów na czynniki środowiskowe można przypisać zmienności strategii życiowych tężnicy wytwornej występującej w północnych i centralnych regionach Europy, spowodowanych sezonowymi ograniczeniami czasowymi oraz współistnieniem inwazyjnego obcego drapieżnika w przyrodzie. Prezentując wgląd w to, jak organizmy mogą reagować na przyszłe zmiany antropogeniczne, nasze wyniki mogą być szczególnie interesujące w biologii konserwatorskiej.
Słowa kluczowe: ekspresja genów, zmiany globalne, antropopresja, inwazyjne gatunki obce, Ischnura elegans, szerokość geograficzna, historia życia, analiza wieloczynnikowa